Unia Europejska chce ograniczyć globalne wylesianie i powstrzymać ogólną degradację lasów, które są m.in. wynikiem przemysłowej produkcji takich towarów jak bydło, kakao, kawa, palma olejowa, kauczuk, soja czy drewno. Zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych i skuteczniejszej ochronie światowej bioróżnorodności oraz klimatu ma służyć Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2023/1115, którego postanowienia zaczną obowiązywać już od 30 grudnia.
Oznacza to, że już wkrótce na tych, którzy wprowadzają do obrotu, udostępniają na unijnym rynku lub wywożą poza jego granice towary i produkty mogące mieć wpływ na degradację ekosystemów będą spoczywać kolejne obowiązki. Sprawdzamy, co to za zobowiązania i podpowiadamy, o czym warto pamiętać wypracowując dobre praktyki.
Najważniejsza jest staranność
Przedsiębiorcy będą musieli wykazać, że ich towary oraz produkty:
- Nie powodują wylesiania
- Zostały wyprodukowane zgodnie z właściwymi przepisami kraju produkcji
- Przedłożono w ich sprawie oświadczenie o należytej staranności
Zgodnie z rozporządzeniem należyta staranność obejmuje:
- Gromadzenie informacji, danych i dokumentów zgodnie z określonymi wymogami
- Środki oceny ryzyka
- Środki zmniejszające to ryzyko
System i oświadczenie o należytej staranności
Rozporządzenie zaleca wdrożenie odpowiedniego systemu gwarantującego zachowanie należytej staranności, czyli zestawu procedur i środków, które byłyby cyklicznie, rokrocznie przeglądane i aktualizowane i nakłada szereg nowych obowiązków sprawozdawczych oraz informacyjnych. Niektóre firmy będą zobligowane do wyznaczenia „compliance officera” oraz zewnętrznych audytów.
Przedsiębiorcy, za pośrednictwem systemu informatycznego będą musieli składać tzw. oświadczenia należytej staranności. System ma być udostępniony do 30 grudnia 2024 r.
Rekomendowana jest również weryfikacja i dostosowanie zawartych już umów z dostawcami ww. produktów lub towarów, w celu zapewnienia zgodności z wymogami Rozporządzenia.
Dobrą praktyką może być więc wsparcie pracowników i zapewnienie im profesjonalnych szkoleń pozwalających w przystępny sposób zapoznać się z nową tematyką oraz należycie wykonywać swoje obowiązki w tym obszarze.
Zasady i kary
Kary za naruszenia postanowień Rozporządzenia to m.in.:
- Grzywna (w wysokości 4 proc. łącznego rocznego obrotu osiągniętego przez przedsiębiorcę w roku finansowym poprzedzającym decyzję o nałożeniu kary)
- Konfiskata odnośnych produktów
- Konfiskata dochodów z transakcji obejmujących te produkty
- Czasowe wykluczenie (maksymalnie 12 miesięcy) z procedur udzielania zamówień oraz z dostępu do finansowania publicznego, w tym procedur przetargowych, dotacji i koncesji
- Czasowy zakaz wprowadzania do obrotu odnośnych towarów i produktów lub ich wywozu
Rozporządzenie UE 2023/1115 – ważne terminy
Przepisy zaczną obowiązywać od 30 grudnia 2024 r. Rozporządzenie jest stosowane bezpośrednio, co oznacza, że nie będzie wymagało implementacji do prawa krajowego. Niezależnie jednak od tego zobowiązuje polskiego ustawodawcę do wydania m.in. przepisów wykonawczych dotyczących kar oraz kontroli, a takie zasady nie zostały, jak dotąd, wydane. Podobnie jest ze wskazaniem instytucji odpowiedzialnej za nadzór nad prawidłowym wykonaniem nowych obowiązków. Czas na to minął 30 grudnia 2023 r. i wciąż nie wiemy, kto będzie kontrolował ten obszar.
Mając na uwadze krótki termin na dostosowanie się do nowych regulacji warto już dziś zweryfikować, kto kwalifikuje się do grupy podmiotów obciążonych obowiązkami, wdrożyć system należytej staranności, a na koniec przygotować się na wypadek ewentualnej kontroli. We wszystkim pomożemy.
Masz pytania, skontaktuj się z nami
